Zmysł węchu jest naturalnie połączony ze zmysłem smaku. Są to „zmysły chemiczne”, które ostrzegają nas przed niebezpieczeństwem, np.: gazem, dymem czy zepsutym jedzeniem. Co ciekawe zmysł węchu wiążę się z rozwojem mowy, koncentracją uwagi czy emocjami, a to dlatego, że jest jednym z pierwotnych zmysłów, który rozwinął się jeszcze przed wzrokiem i słuchem. Jest szczególnie istotny w pierwszym roku życia dziecka bo stymuluje rozwój poznawczy i emocjonalny.

Myślałaś kiedyś o tym dlaczego na sam widok cytryny wytwarza się więcej śliny? Albo czemu czując zapach wypieków świątecznych niemal od razu przenosisz się myślami do czasów dzieciństwa? Chodzi o pamięć emocjonalną, która tak silnie związana jest z węchem właśnie. Jak myślisz czy nadwrażliwość węchowa może ograniczyć repertuar żywieniowy Twojego dziecka? Tak. Na szczęście są na to sposoby.

Zabawa w zapachy

Zabawa w zapachy jest wskazana dla wszystkich maluchów bo poprawia też pamięć i koncentrację uwagi, wpływa na emocje i pobudzenie (niektóre zapachy w połączeniu ze stymulacją proprioceptywna skutecznie wyciszają, np.: dziecko spokojnie posiedzi przy stole 😉 ). Dla dzieci z nadwrażliwością stosuje się w integracji sensorycznej specjalny program, który nieprzyjemne odczucia wygasza.

Zasady!

Zanim przejdę do zabaw, chcę abyś poznała zasady bezpieczeństwa:

1. Używaj naturalnych olejków eterycznych oraz świeżych produktów czy przypraw. Nie łącz zapachów.
2. Jeśli bawicie się przyprawami zadbaj o to by były one w kawałku bo jeśli podstawisz dziecku cynamonowy pyłek pod nos, to może to nawet zagrażać jego życiu! Jakiś czas temu niespełna dwulatek dostał ataku astmy po zaciągnięciu się cynamonem prosto z paczuszki….i zmarł. To skrajny przypadek ale lepiej nie ryzykować. Poza tym sproszkowana przyprawa może się dostać do nosa czy oczu.
3. Nigdy nie sugeruj dziecku, który zapach jest ładny, a który brzydki – dziecko powinno określić swoje preferencje samodzielnie.
4. Obserwuj reakcje dziecka – czy występuje zauważalna reakcja na konkretny zapach? Może dziecko blednie lub jego oddech przyspiesza się? Czy reakcje są krótko czy długotrwałe?
5. Przy nadwrażliwości zaczynaj od łagodnych i przyjemnych olejków, jak migdałowy, cytrynowy czy waniliowy.
6. W jednej sesji warto ograniczyć ilość zapachów do 4 (2-3 przyjemne i 1-2 nieprzyjemne, np. czosnek).
7. Zacznij od omówienia zapachów, np. przypraw i zapoznania z ich nazwami dziecka – powinno dobrze je znać zanim zaczniecie zabawę.
8. Jako neutralizator używaj ziaren kawy lub wyjdźcie na świeże powietrze.
9. Zapachy podajemy bezpośrednio pod nos na 6 sekund, a przy silnej nadwrażliwości – z daleka.
10. Ustal czy Twoje dziecko ma nadwrażliwość (wszystko ciągle śmierdzi), podwrażliwość (uwielbia obwąchiwać) czy biały szum (bez przerwy czuje jakiś nieokreślony zapach).

Jakie zapachy stosować i kiedy?

Wyciszenie: limonka, lawenda, melisa, róża

Lepsza koncentracja uwagi: gałka muszkatołowa

Przeciwlękowe: limonka, kolendra

Harmonizujące pracę układu nerwowego: olejek cytrynowy

Pobudzające: mięta, eukaliptus, bazylia, rozmaryn, kolendra

Typowo „brzydkie” zapachy: czosnek (świeży lub suszony w płatkach), cebula, ocet, pieprz,  musztarda. Z doświadczenia wiem, że dla wielu dzieci nieprzyjemny jest eukaliptus i suszona włoszczyzna, którą nazywaliśmy „zupa”

Typowa stymulacja węchowa nadwrażliwca to podtykanie konkretnych zapachów pod nos na ok 6 sekund, kilkanaście razy dziennie. Prześlę taki program newsletterem 😊

Pomiędzy zapachami należy używać neutralizatora – idealne są ziarna kawy. Pamiętaj aby nie mieszać olejków (nasączaj nimi indywidualne płatki kosmetyczne czy kawałki waty i trzymaj w małych plastikowych pojemniczkach – oddzielnie!). Do zabaw używajcie wszelkich przypraw, które nie są w formie proszku, np.: laska wanilii, laska cynamonu, ziele angielskie czy pieprz czarny w ziarnach, gwiazdka anyżu, suszona włoszczyzna, czosnek w płatkach itp.

Bawimy się – pomysły:

• Ustawianie w kolejności – od najmilszego do najbardziej nieprzyjemnego.
• Zgadywanie „co to za zapach?” wcześniej poznanych zapachów. Początkowo z otwartymi oczami, a potem z zamkniętymi oczami.
• Poznawanie zapachów po woni i poprzez dotyk, np. anyż czy cynamon itp.
• Zabawa „z czym ci się kojarzy ten zapach?” (np. szyszka – las, cynamon – ciasto, włoszczyzna – zupa)
• Łączenie zapachów w pary (np. nasączone płatki kosmetyczne – max 4 różne, pomiędzy podawaj do wąchania kawę)
• Rozmowy o zapachach w domu: np. co tak pachnie? Mydło, płyn do kąpieli, tata robi kawę
• Szukanie ukrytego zapachu (np. kilka płatków kosmetycznych ale tylko 2-3 pachną)
• Wbijanie goździków w pomarańczę; przygotowywanie sałatki z dressingiem
• Dla efektu wyciszenia, np. przed porą posiłku, należy zapachy wyciszające łączyć z aktywnością ruchową – np. zabawy siłowe (kogucik, przeciąganie liny, przepychanie ściany itp), „taczka” (dziecko może schodzić z kanapy na rękach i wracać na nią), czołganie się (również z obciążeniem), czworakowanie czy raczkowanie (możecie wykorzystać tunel). Chodzi o propriocepcję ale o tym innym razem 😊

Łatwa “teczka zapachów” DIY już wkrótce – dzieci ją uwielbiają. Ty też ją polubisz bo praktycznie nie wymaga wysiłku przy “tworzeniu”, nie jest kosztowna, a dodatkowo ćwiczy małą motorykę.

Ściskam,

Ania

Drukuj lub zapisz jako plik PDF

Tagi: integracja sensoryczna węch zabawy zapach zmysł węchu